Dit is het Landschap van pioniers | Agriport in Middenmeer

Wat nu nog een groot eentonig landbouwgebied is, moet een gevarieerd recreatie- en natuurgebied langs de A7 worden. Landschapsarchitect Maithe Vos en Landschapsontwerper Martin Verschure vertellen op locatie wat zij graag met de plannen willen bereiken en hoe ze dit kenmerkende landschap van pioniers eer aan willen doen. Aan de hevige zuidwesterwind is te merken dat we in een wijds landbouwgebied staan. 

Door de ontwikkelingen van grootschalige kassen en datacenters verderop moet ter compensatie een flinke hoeveelheid oppervlaktewater een plaats krijgen in het ontwerpgebied. De gemeenteraad van Hollands Kroon heeft een motie aangenomen om dit gebied een meerwaarde te laten zijn voor recreatie en natuur. Een mooie opdracht voor het landschapsontwerpteam van HB Advies. 

Maithe vertelt over de plannen: “Het idee is dat er voor bewoners ook iets moois komt uit de vraag naar berging van oppervlaktewater. Ongeveer twaalf hectare water moet aangelegd worden. Waarom dan niet een mooi recreatie- en natuurgebied ontwikkelen?”

Maithe benadrukt de belangrijke invloed van pioniers in dit gebied: “De basis van dit landschap is een woeste zee, vervolgens hebben pioniers er een polder van gemaakt. Daarna is hier de glastuinbouwontwikkeling door pioniers gestart. Nu willen we voor de rugstreeppad, die ook een pionierssoort is, een plek behouden waar deze kwetsbare soort kan verblijven. Het is een natuurgebied gestart door pioniers en voor pioniers – dat is het idee. We hebben een analyse gedaan met een ecoloog om te zien welke kwetsbare soorten in de omgeving aanwezig zijn. En in dit gebied een leefomgeving zouden kunnen krijgen. 

“We moeten straks een vertaling maken van een groot conceptueel idee naar de menselijke maat: er moeten paadjes komen, hoogteverschillen en bankjes, vertelt Martin. “Denk aan een mozaïek van boslandschappen, dit ontstaat door het toepassen twee waterpeilen en delen op te hogen of af te graven, een deel wordt moerassiger en een deel hoger. Hier kunnen diverse doelsoorten een ontwikkeling doormaken. We hopen dat de strakke basis na verloop van tijd een meer natuurlijke vorm krijgt. Beheer bepaalt hoe de natuur zijn gang kan gaan en hoe het er jaren later uit gaat zien – waarbij het zich uiteindelijk ooit ontwikkelt tot een volwassen bos.”

Op de plek van het plan is nu alleen een groots gebied te zien, waar vogels hun geluiden laten horen en eindeloze ruimte voorhanden is. “Mensen hier vonden dat er ruimte genoeg is, en dat vernieuwing belangrijk is voor de werkgelegenheid. Dus veel mensen reageerden positief op de ontwikkeling van glastuinbouw binnen dit gebied. Met de komst van datacenters is er wel wat meer weerstand ontstaan, het toevoegen van een park zou het gebied meerwaarde kunnen geven voor de maatschappij.”  

Maithe geeft aan dat ze hoopt dat het een uitvalsplek wordt voor bewoners, maar ook voor bezoekers van het gebied: “Er wordt nu heel veel gewandeld op de Cultuurweg. Ik hoop dat het een plek wordt waar mensen vanuit Middenmeer heengaan om lekker te wandelen – dat het echt voor het dorp wordt. Het uitkijkpunt is ook een mooie trekpleister, er komen best veel mensen op excursie naar dit gebied. Dit zou een mooi punt zijn om de hele omgeving te zien en verhalen te vertellen over de geschiedenis van dit gebied en de boeren van vroeger. Wist je bijvoorbeeld dat voor de selectie van boeren die naar dit gebied mochten verhuizen, eerst de linnenkast werd opengetrokken om te zien of het wel een keurige familie was? Er wordt ook verteld dat in de oorlog hier een smokkelroute liep. Ook dit is een periode waarvan nog veel verhalen leven en nu weer onder de aandacht gebracht kunnen worden, zodat dit nooit vergeten wordt.’ 

“In de klankbordgroep werd ook gezegd dat er weinig grote gebieden zijn waar honden los kunnen lopen, dus het zou mooi zijn als dat hier wel kan op bepaalde plekken.” Het idee voor een eindeloos pad ontstond tijdens een interne ontwerpsessie met het hele ontwerpteam van HB Advies. Martin: “Als je niet heen en weer wil blijven lopen, kunnen we dan een verbindende cirkel toevoegen? Een soort verhoogd vlonderpad waar je eindeloos kan rondlopen – je kan afstappen op een gekozen eiland, of een van de kavels, of op de terugweg naar huis. We hebben dat op de lagen gelegd en gekeken hoe dat het dialoog aangaat met de rest van het plan.”  

Maithe: “We hebben een raming gemaakt en hopen dat we het verder gaan ontwikkelen van schetsontwerp naar een uitgewerkt plan. Met het Hoogheemraadschap gaan we dan verder overleggen hoe we met het waterregime omgaan. Het technische gedeelte kunnen we met de engineers van HB Advies uitdenken en afstemmen of er nog onderzoeken gedaan moeten worden. We gaan ook nog uitgebreid in gesprek met de inwoners om hen nog meer betrekken.”  

Er zit duidelijk een stukje persoonlijkheid in dit ontwerp, wat het team goed over kon brengen tijdens de presentatie van het schetsontwerp in de tenderfase. Maithe: “Uit drie bureaus zijn wij als beste beoordeeld door de gemeente. Het was duidelijk dat wij de beste analyse hadden gedaan van het gebied. De duurzaamheid, in combinatie met de aandacht voor techniek vanuit HB Advies vormde ook een meerwaarde. Na het ontwerpen kunnen we het ook engineeren: dat totaalpakket is waardevol en dat zagen ze.”